โรคกรน (Sleep Apnea)

ตอนที่ 3

นพ. สุวัฒน์ สุวรรณวานิช

การนอน

การนอนนี่เป็นปัญหาใหญ่สำหรับคนบางคน ถ้าไปที่แปลกถิ่นก็จะนอนไม่หลับ หรือถ้าไม่มีหมอนอันเดิมก็นอนไม่หลับ อีกพวกหนึ่งที่เชื่อถืออะไรบางอย่างเช่นทิศทาง โดยบางคนเวลานอนขาจะต้องหันขาไปทางทิศตะวันตก ถ้าหัวไปทางทิศตะวันตก แปลว่าคนตายเขานอนกัน บางบ้านที่มีพระบูชาตั้งอยู่ จะไม่ยอมนอนให้ขาชี้ไปทางพระพุทธรูป อีกจำพวกหนึ่ง มาแบบใหม่ ผมก็เพิ่งรู้ว่าเขาทำกันแบบจริงจัง คือเขาถือว่าในโลกนี้มีพลังพิเศษ อันเกิดจากแม่เหล็กของโลกนี้ มันวิ่งทางเหนือและใต้ ก็เพราะเหตุนี้ เราถือใช้เข็มทิศชี้ทางเหนือใต้ไงละครับ ถ้าเราสามารถนอนให้ถูกทิศทาง คือหัวหรือขาไปทางทิศเหนือหรือใต้ คือตัวเราเป็นเข็มทิศก็แล้วกัน อณูในร่างกายก็จะเรียงตัวเหมือนเข็มทิศ เพราะมันไปทางเดียวกันหมด ตัวเราก็จะมีพลังงานเพิ่ม อาจเรียกว่ารวมพลังงานจักรวาลก็ได้ อาจจะไปรักษาคนป่วย หาเงินใช้ก็ได้ อย่างที่เรียกว่า ขี้กง (ไม่ใช่ขี้โกง) ฝรั่งเขาเรียกว่าการปฏิบัติแบบนี้ว่า Bio-dynamic

การปฏิบัติเอาขาไปทางทิศเหนือใต้ ชาวเขมรเขารู้มานานแล้ว เพราะเขาเรียกทิศเหนือว่า ตะบง หรือกบาล ส่วนทางใต้เขาเรียกว่า เจิง หรือ เชิง แปลว่าขา ดังนั้นชาวเขมรเขาจะนอนเอาหัวขึ้นเหนือ ขาลงใต้ ส่วนตัวผมนั้น ขอให้ที่แถวหัวนอนผมมีไฟส่องเห็นชัด ๆ พออ่านหนังสือได้ นั่นคือทิศที่ผมต้องการนอนละ เพราะผมอ่านไม่ถึงครึ่งหน้าผมก็หลับสนิท ไม่มีเวลามาหาทิศทางให้ถูกต้อง

อย่างไรก็ตามคนทั่วไปก็ยังชอบนอนกับหมอนใบเก่า ๆ นอกเสียจากว่าหมอนใบเก่ามันเป็นพิษ และหมอนใบเก่านี่แหละจะเป็นที่ปรึกษาประจำวันเลยละคนจีนเขามีคำพังเพยว่า คำพูดใดจะหนักแน่นกว่าคำพูดที่ข้างหมอน แต่ก็มีเสี่ยมากมายชอบทั้งหมอนใบเก่าและใบใหม่คละกันไป มันแปลกดี ไม่เชื่อก็ถามนายหัว ชูวิทย์ ซี่ครับ

โปรดเข้าใจว่าคนที่กรนดังไม่ได้เป็นคนที่จะเป็นโรคหายใจขัดค้างตอนหลับ Sleep Apnea เสียทุกคน อย่างที่ผมบรรยายไว้แต่บทแรก เกี่ยวกับคนที่กรนดังแล้วก็หยุดหายใจเป็นระยะหนึ่ง มันหยุดตั้งแต่ 15 วินาที ถึง 2 นาที มันน่ากลัวนะครับ อยู่ ๆ ผัวก็ไม่หายใจถึงสองนาที แล้วก็หายใจหนัก ๆ แล้วก็พ่นอะไรต่ออะไรออกมาเหมือน Old Faithful ที่ Yellow Stone อย่างนั้นแหละ (โปรดจำไว้ว่าถ้าใครหยุดหายใจเกิน 5 นาที สมองจะเกิดอันตรายได้) บางคนอาจตกใจตื่นแล้วก็หลับต่ออีก ถ้าเป็นมากอาจจะเป็นถึง สี่ห้าร้อยครั้งต่อคืนก็ได้ แล้วจะเอาแรงที่ไหนไปทำงานตอนกลางวันเล่าครับ ผู้ชายพวกนี้ถึงบ่นว่าเพลียมาก ง่วงนอนตอนทำงานหรือขับรถ

คนที่กรนดังไม่จำเป็นจะเป็นโรคหายใจขัดค้างตอนนอน (ผมคิดว่าชื่อนี่ฟังแล้วเข้าท่าดี ไม่เป็นแขก) มีแต่ 20 % ที่เป็นโรคนี้

เขาไปได้ตัวเลขมาจากทางกองทัพ พบว่าผู้ชาย 25 % ที่กรนดัง(พวกนี้จะไม่มีสิทธิเป็นทหารพรานหรือสายลับได้ ถูกเสือคาบไปกินหรือศัตรูฆ่าตายเสียก่อน) ถ้าชอบตัวเลขก็จะคำนวณต่อไปว่า มีแค่ 5% ของผู้ชายที่เป็นโรคหายใจขัดค้างตอนนอน

เห็นหรือยังท่านสาว ๆ หรือสาวแก่มัวแต่กลัวว่ามีผัวแล้วจะทำให้นอนไม่หลับ หาสามีเถิดครับ อย่าไปกลัวเลย เคยได้ยินเขาว่า ยุงร้ายกว่าเสือหรือเปล่า แล้วเคยรู้หรือเปล่าว่ายุงที่กัดคนนั้นเป็นยุงตัวเมีย ยุงตัวผู้เอาแต่ชื่นชมดอกไม้เกสรเท่านั้น ไม่มีพิษสงอะไรหรอกครับ เพียงแต่อย่าไปเอาตัวแมงดามาเลี้ยงไว้เท่านั้น ซวยตายห่า

เคยรู้หรือเปล่าว่าเวลาคนหลับสนิทนั้นมีอยู่ช่วงหนึ่ง จะเห็นลูกตากลอกไปกลอกมาภายใต้หนังตา ภาษาหมอเรียกว่า Rapid eye movement REM ส่วนช่วงที่ลูกตาไม่กลอกไปมาก็เรียกว่า non-RE

เมื่อคนปรกติพอนอนหลับจะนอนหลับสนิท ลูกตาไม่กลอก เป็น non- REMมันแบ่งเป็นสี่ขั้นตอน ช่วงนี้ คลื่นสมองจะราบเรียบ แต่ผมไม่อยากเล่ามาก เกี่ยวกับขั้นตอนต่าง ๆ กลัวว่าผู้อ่านจะเก่งกว่าผม แล้วจาก non-REM ก็เข้าขั้น REM ตอนนี้ละ ลูกตาเริ่มกลอกไปมา คลื่นสมองจะขึ้น ๆ ลง ๆ มากเหมือนคนตื่น แต่ที่สำคัญที่สุดคือการหายใจ ในขณะที่เข้าขั้น REM นั้นกล้ามเนื้อต่าง ๆ จะหย่อนยาน โดยเฉพาะกล้ามเนื้อแถวคอ แถวจมูก จะทำให้ผนังของคอมาปิดช่องหายใจได้ง่ายเข้า ทำให้ลมหายใจผ่านยากกว่าการหายใจธรรมดา(คือต้องดันแรง ๆ ถึงยอมเปิดให้ลมผ่านได้) กินเวลานาน เลือดก็ขาด อ๊ออกซีเย่น ทำให้ต่อมในเส้นเลือดใหญ่ Carotic Sinusตื่นตัว และขณะเดียวกัน CO2 ก็เพิ่มขึ้นพอจะกระตุ้นศูนย์หายใจของสมองแถวต้นคอ Medulla Oblongata เลยส่งกระแสกระกระตุ้นทำให้กล้ามเนื้อหายแถวซี่โครงและกระบังลมเพิ่มมากขึ้น เลยดันจนผนังที่แถวคอเปิดออก (ดูในรูป) เป็นช่องให้ลมหายผ่านเข้าไปได้ พอหายใจเต็มที่ก็พ่นลมหายใจเสียออกอย่างแรงด้วย

ดังนั้นช่วงที่เกิดหายใจขัดหรือค้างนั้นก็คือตอนที่ลูกตากลอกไปมามากที่สุด เพราะหายใจแบบนี้แหละครับ คนไข้ก็หลับ ๆ ตื่น รู้ตัวบ้างไม่รู้ตัวบ้างทั้งคืน ไหน ๆ ตื่นแล้วก็ไปเยี่ยวเสียที จะเห็นพวกนี้ลุก ๆ ตื่น ๆทั้งคืน เลยนอนไม่เคยพอสักที ตอนเช้าก็ไม่ยอมลุก

โอ้! ลืมตัวนายเห่าเสียนี่ พอหลังจากเอาเข้าห้องทดลองหลับ เรียบร้อย แล้ววันรุ่งขึ้นก็ให้กลับมาหาหมอใหม่พร้อมกับเมีย หมอมองกองกระดาษ และเอาผลการตรวจโรคต่าง ๆ มาดู แล้วหมอก็วิเคราะห์ว่ามันเกิดจากอะไรกันแน่ โดยตรวจสอบจากกราฟต่าง ๆ ที่ขีดลงบนกระดาษตลอดแปดชั่วโมงขนาดกองสุมหัว ก็ฟันธงลงไปได้เลยว่ามันเกิดจากอะไรกันแน่

ถ้าจะไปค้นหาฉบับแรก ๆ เกี่ยวกับการกรน จะพบว่าการกรนนี่มันเกิดจากสองสาเหตุใหญ่ คือ 1. เกิดจากท่อหายใจคับแคบหรืออุดตัน Obstructive Apnea และคนที่กรนดัง และขัดค้างตอนนอน Sleep apnea กว่า 90% เกิดจากอวัยวะขัดข้องแถวคอหายและจมูกนี่แหละ 2. เกิดจากสมองไม่สั่งการ Central apnea เพราะเป็นโรคที่สมอง เช่นเกิดจากสมองหรือไขสันหลังส่วนบนพิการ เช่นโรคโปลิโอขึ้นสมอง หรือพวกไขสันหลังขาดที่ส่วนคอ เช่นนาย Christopher Reeve (Superman คนเก่า) เป็นต้น พวกนี้มีส่วนน้อย โดยมากตายเสียก่อนจะมากรนให้ฟัง

นายเห่านี่ทั้งตรวจร่างกายและทำการทดลองทางห้องทดลองก็บอกได้เลยว่าเกิดจาการอุดตันของทางคอและจมูก และที่ทำให้อุดตันก็คงต้องมาจาก !. อุตริ(ไม่ทราบว่าเหมือนกับคำว่าเสือกหรือเปล่า ต้องถามนักอักษรศาสตร์ดู) เกิดเป็นผู้ชาย 2. โรคอ้วนเกิดอัตราพิกัด 3. คางสั้นหน่อย ทำให้ลิ้นตกลงไปทางคอหาย

หมอจับตัวนายเห่านั่งบนเก้าอี้ แล้วก็เรียกพรรคพวกเข้ามาหลาย ๆ คน ต่างซุบซิบกันค่อย ๆ แล้วก็มองหน้านายเห่า แล้วต่างก็ยิ้ม ๆ ส่วนนายเห่าก็ลอบคิดว่า ชิบหายละซี่ ครานี้จะหมดเงินอีกเท่าไหร่กันแน่

แล้วผู้ช่วยหมอก็เดินเข้าหลังร้านไปหยิบเอากล่องเท่ากล่องใส่รองเท้าออกมาหนึ่งกล่อง มีท่อเหมือนที่ดูดฝุ่นติดอยู่ที่ปลายกล่อง ส่วนอีกปลายขอท่อ มีที่ปิดปากปิดจมูก เหมือนกับที่ให้อ๊อกซีเจ่นในห้องฉุกเฉินอย่างนั้นแหละ เรียกให้นายเห่าเข้ามาดูใกล้ ๆ แล้วหมอก็เริ่มอธิบายว่า อ้ายตัวนี้เขาเรียกว่า CPAP Continuous positive air pressure เขาเอาไว้ช่วยหายใจในคนที่กรนดังจากการอุดตันของท่อหายใจแถวคอหอย เครื่องนี้จะเป่าลมในความแรงต่าง ๆ กันให้ช่องลมเปิดจะได้หายใจเข้าปอดได้ ไม่ต้องให้แรงดันในปอดเพิ่มหรือลดลงมาก ๆ ถึงจะหายใจเสียทีหนึ่ง เครื่องนี้ต้องใช้ไฟฟ้าทำงานเป่าลม เสียงมันเหมือนลูกโป่งมันรั่ว ตลอดเวลา หมอเขาจะตั้งความดันมากหรือน้อยแล้วแต่ตัวเลยที่ได้จากวันที่นอนทดลอง

เท่าไหร่ ? เมียถามก่อน หมอเลยอธิบายว่าจะให้ยืมไปใช้ก่อน เพราะมันเป็นเครื่องเก่า แล้วสักอาทิตย์มาตรวจผลดู ถ้าใช้แล้วได้ผลก็จะขายถูก ๆ ให้ แล้วก็ย้ำถึงเรื่องอาหารและออกกำลังกาย แล้วถ้าไม่ได้ผลคงต้องหาวิธีใหม่ เช่นผ่าตัดแถวคอ

ปรากฏว่าหลังหนึ่งอาทิตย์ นายเห่าและเมียต่างก็มีอาการสดชื่นขึ้น ตอนมาพบหมอ แล้วก็เล่าให้หมอฟังว่านายเห่า เดี๋ยวนี้ไม่เห่าเหมือนเดิมแล้ว มีแต่เสียงลมเป่าฟู่ ๆ จากเครื่องเท่านั้น นายเห่าก็ไปทำงาน ไม่ง่วงนอนบ่อยเหมือนเก่า ไปออกกำลังกาย ชกมวยจีน กินอาหารผักมากขึ้น เสร็จแล้วก็ขอซื้อเครื่องหายใจ CPAP เครื่องเก่า ด้วยราคาเก่า ๆ จากหมอ ไว้มีเงินแล้วจะมาซื้อเครื่องใหม่

นิทานเรื่องนี้ก็จบลงทุกคนกลับบ้านสบายใจ หวังว่านายเห่าคงไม่หาเรื่องทำลูกอีกคน เพราะเมืองจีนเขาให้ทำลูกแค่คนเดียวเท่านั้น

ขอแถมหน่อย ถ้านายเห่าไม่หาย แล้วเนื้อเยื่อแน่นมากในคอหอย เขาจะรอกเอาเยื่อที่หนาแน่นออก และตัดเนื้อบางส่วนของคอออก รวมทั้งลิ้มไก่ด้วย การผ่าตัดนี่เขาเรียกว่า Uvulo-palato-pharyngo-plasty UPPP แล้วถ้ากรรมวิธีนี้ก็ยังไม่หาย ก็ต้องเจาะหอต่อท่ออากาศเหมือนนายซูปเปอร์แมนเก่า เรียกว่า Tracheostomy

อ่าน ตอนที่ 2

หมายเหตุ : ลิขสิทธิ์ตามกฎหมายของบทความนี้ เป็นของผู้เขียนบทความแต่เพียงผู้เดียว ท่านผู้อ่านที่สนใจจะนำบทความนี้ ไปเผยแพร่ สามารถติดต่อได้ที่ info@cualumni.us